The Middle East, the Syriac my memories - Part 2

by Simba Sat Feb 22, 2014 8:28 pm

ხანდახან მართლა არის მომენტი, როცა გრძნობ, რომ "დროა" და მიუხედავად იმისა, რას გირჩევენ "საღად" მოაზროვნეები, სწორედ მაშინ უნდა გააკეთო რამე, წახვიდე, ნახო, დაიკარგო, აღმოაჩინო, იგრძნო, თქვა და დაწერო! თორემ დრო სწრაფად გადის და სიტუაცია კი კიდევ უფრო სწრაფად იცვლება და ვერასოდეს დაიბრუნებ იმ გაშვებულ წამს. მე "გამიმართლა" როცა 3 წლის წინ მხოლოდ ჩემს ინტუიციას, თუ შინაგან ხმას დავუჯერე, რადგან ასეთ სირიას ვეღარასოდეს ვეღარ ვნახავ. ცუდია, რომ ყველა ის სიტყვა რაც მაშინ თავში მიტრიალებდა, მაშინვე არ დავწერე და ვთქვი. ეხლა ვზივარ, ფოტოებს დავყურებ და ვცდილობ გავიხსენო რას განვიცდიდი. მართალია ეს ეხლა ისე უკვე აღარ ჯღერ, მაგრამ მაინც გიზიარებთ.

#7.
[You must be registered and logged in to see this image.]ახლად შეძენილ გერმანელ მეგობრებთან ერთად დავტოვე პალმირა. ერთი წყვილი ალეპოში მიდიოდა, მეორე ჰამაში, მე დამასკოში და გადავწყვიტეთ ერთად გვექირავებინა მინი ავტობუსი და გზად კრაკ დე შევალიეშიც შეგვევლო. სიმართლე ვთქვა არც მქონდა გეგმაში ამ ციხის მონახულება, მაგრამ მისმა მასშტაბებმა ჩემს მოლოდინს გადააჭარბა. ეს ჯვაროსნების ცნობილი ციხე სიმაგრე, თავის დროზე სალადინსაც კი ვერ აუღია, სმაგაიეროდ სამოქალაქო ომის დროს უხვად დაუშინეს ყუმბარები და რაც და რიჩარდ ლომგულის, მამლუქები და შემდეგ ოტომანების ხელში არ მოსვლია, ერთიანად აუნაზღაურეს.
...
მანქანა ჰომსის ავტოსსადგურთან გამიჩერეს, მერე ჩანთან პირდაპირ ჰაერში "მესროლეს". მე და გერმანელებმა ერთმანეთი გადავკოცნეთ და მინი ავტობუსი ისე ჩაყლაპა მანქანების ტალღამ, რომ გონზე ვერც მოვეგე.
სადგურის კარებთან ორმა პოლიციელმა გამაჩერა და პასპორტი მომთხოვა. ამხედ–დამხედეს, სახელზე გაეცინათ "Tea?!" და "ველკომო" მითხრეს.
შევაბიჯე ოვალური ფორმის დარბაზში, სადაც ირგვლივ პატარ–პატარა კომპანიის ოფისები იყო ჩალაგებული. ოფისები გადაჭარბებული ნათქვამია, უფრო "ბუტკები" შეეფერებათ, წინ არაბული დაკლაკნილი ასოებით ეწერა აბრებზე მიმართულებები და "ზაზივალკები" ამ მიმართულებების დასახელებებს გაჰკიოდნენ გაურკვეველი ინტონაციით: "ჰალაბ, ჰალაბ, ჰალაბ!", "დიმაშქ, დიმაშქ!", "ლუბლან!" ცოტა არ იყოს და დავიბენი. მერე ბატონი გურამის ნასწავლი არაბულიდან გამახსენდა, რომ დამასკო არბულად არის "დიმაშქ". მივაჭერი იმ კაცს, ვინც ამ სიტყვას გაიძახოდა და ჩემი 2 სიტყვა არაბულით ავუხსენი, რომ დამასკოში მივდიოდი. სალაროსთან მიმიყვანა, რაღაც უთხრა მოლარეს და მანაც ბილეთი გამომიწოდა, რომელზეც პასტით წაეწერა არაბულად თვით გასვლის დროც კი. და როცა გავაპროტესტე, ნორმალური ბილეთი მომეცით მეთქი,ზურგმოტეხილ სკამზე მიმითითეს, აჯობებს აქ დაელოდო და ჩვენ გეტყვითო.
დაველოდე...
ცოტა ხანში, მოდის ჩემთან ის კაცი, ვინც ბილეთი მაყიდინა, ხელით მანიშნა წამომყევიო. ავიკიდე ჩანთა და გავედევნე გარეთ. ავტობუსი ისე იყო გაჩერებული, წარწერა ვერ დავინახე. კაცმა ჩანთა საბარგულში დამადებინა, ამაცილა სალონში, ჩემს ადგილზე დამსვა, ბილეთი გამომართვა, რაღაც "Good Luck"-ის მსგავსი ჩაილაპარაკა და ჩავიდა.
ის იყო დავიძარი და მეც ცოტათი დავწყნარდი, რომ ავტობუსმა მკვეთრად დაამუხრუჭა. უცებ კარები იღება და ამორბის ჩემი გამცილებელი. გაწითლებულმა და აქოშინებულმა, ხელი წამავლო და ჩამომათრია ქვემოთ. ვერ ვხდები რა ხდება, მაგრამ "ჩანთა" თქო გავკივივარ... მძღოლი ჩანთას გვაწვდის. "very sorry, very sorry, no bus"-ბურდღუნებს ეს კაცი. შემიყვანეს უკან სადგურში, აქ დაჯექიო მიმითითეს ისევ იმ გატეხილ სკამზე და ისტერიულად ტელეფონზე რეკვა დაიწყეს.
შემდეგ, როგორც გავარკვიე, სულ სხვა - ლიბანის ავტობუსში ჩავუსვივარ შეცდომით. გონებაში წარმოვიდგინე, რა კარგ თავგადასავალში აღმოვჩნდებოდი შუაღამეს დამასკოს ნაცვლად ლიბანის საზღვარს რომ მივდგომოდი და გული გამიცივდა..
ცოტა ხანში სადგურში ახალგაზრდა ბიჭი შემოვარდა. ზუსტად მახსოვს, ქერა თმები ჰქონა, ცისფერი უნიფორმის პერანგი ეცვა და იმოდენა ცისფერი თვალები ჰქონდა, რომ გაოცებული მივაშტერდი... ჩემზე მიანიშნეს, გამიღიმა, გამომყევიო მანიშნა, ჩემი ჩანთა მხარზე მოიგდო და გასასვლელისკენ გაემართა. ბიჭს გავედევნე, მე კი ის კაცი გამომეკიდა, ვისი წყალობითაც, ვინ იცის სად მივდიოდი. "დიმაშქ?" ვკითხე ამ ყმაწვილს, "კიო"... გავირბინეთ ავტოსადგურის უკანა ეზო. დამასკოს ავტობუსი, რომელიც თურმე უკვე გასულიყო სადგურიდან, მოებრუნებინათ და სადგურის გარეთ შუა ქუჩაში გაეჩერებინათ. ჩანთა საბარგულში შეაგდეს, სალონში ამაცილეს, ადგილზე მიმითითეს. ბილეთიც არ მქონდა მქონდა, ის ნაგლეჯიც წინა ავტობუსში ჩაჯდომისას გამომართვეს. "Dont Worry"-იო გამიღიმა სიმპატიურმა ყმაწვილმა. "ჩემმა გამცილებელმა" კი, თავდახრილმა, ისევ ბოდიშების მოხდა დაიწყო. არაფერია თქო იქეთ დავამშვიდე და ჩასვლისას ხელიც კი დავუქნიე დამშვიდობების ნიშნად.

ავტობუსი დაიძრა, მზე უკვე ჩასვლას აპირებდა როცა ჰომსიდან გამოვედით. გვერდით მჯდომ გოგონას გავხედე სირიისთვის "შეუფრებლად" მოღეღილ თეთრ მკერდზე ჯვარი რომ ეკიდა. ვკითხე შენც დამასკოში მიდიხარ თქო, კიო... და რატომღაც ისე დავმშვიდდი, რომ ჩამეძინა. მხოლოდ მაშინ გამეღვიძა დამასკოს შესასვლელში უზარმაზარ რკინის ჩაიდანს, რომ ჩაუქროლა ავტობუსმა -"ალადინთან მოვედი!"

#8
[You must be registered and logged in to see this image.]
როგორც კი ფეხი დავდგი, მივხვდი რომ სამუდამოდ მოვიწამლე დამასკოს სიყვარულით. დღემდე მახსოვს, რომ ვიგრძენი თითქოს სახლში მოვედი და ისეთი სიმშვიდის შეგრძნება დამეუფლა, რომ ყველა ღელვა სადღაც გაქრა. არ მაწუხებდა ის, რომ ირგვლივ ახლო აღმოსავლეთური ქაოსი სუფევდა, აუზაურით, ხმაურით, ბაცაცი ტაქსისტებით და გიჟი მძღოლებით, რომლებმაც შეიძლება გზაზე გადასვლისას მანქანა დაგაჯახონ!
[You must be registered and logged in to see this image.]სამაგიეროდ, შემემეძლო დამევიწყებინა ყოველგვარი რუკა და წიგნიც და საათობით დავკარგულიყავი დამასკოს ძველ ქალაქში. აქ შეგიძლია უბრალოდ დაადგე ამ მიხვეულ მოხვეულ ქუჩებს იარო უგზო-უკვლოდ, საბოლოო ჯამში მაინც ომაელთა მეჩეთთან მოხვდები, მაგრამ მანამდე შენს თვალწინ მთელი სამყაროს ისტორია ჩაიქროლებს დაწყებული ბიბლიური ლეგენდებში ნახსენები ადგილებიდან, რომაელების, ჯვაროსნების და ოტომანებით დამთავრებული. მიდიხარ და გგონია ისტორიის წიგნის ფურცლები იშლება პარალელურად.
აქ ბერძნულ ეკლესიებს კათოლიკური და სომხური ეკლესიები ცვლის, მეჩეთებს-სინაგოგები და ა.შ. დაუსრულებლად ..

[You must be registered and logged in to see this image.]

აქ მე ყველა მიღიმოდა, მეც ყველას ვუღიმოდი და "ლამაზი თვალების" გამო მართლა გამიადვილდა ცხოვრება.

[You must be registered and logged in to see this image.]

ქუჩაში ვიღაც პურს აცხობდა და რომ ჩავუარე პირდაპირ თონიდან აღებული მომაწოდა ჰაერში.. მეორემ ჯიბეში თხილი ჩამიყარა... მოხუცმა ხელოსნებმა ყუთების გაკეთების ტექნიკა მასწავლეს. პარფიუმერმა დიდი ჭიკით ჩაი დამალევინა - ძალიან დაღლილი სახე გაქვსო, მერე ჩემი თხოვნით არეული არომატებით სუნამო გამიკეთა და მაჩუქა (მეორე წელს მთელი ბაზარი შემოვიარე და ვეძებე ეს ბიჭი, მაგრამ ვეღარ ვიპოვე)...

აქაურ ბაზარში მსოფლიოში ყველაზე გემრიელი ნაყინის შევჭამე. ღიპიანმა და ულვაშებიანმა მენაყინემ ხელთათმანიანი ხელი ჩაყო ალუმინის ქვაბში და შემდეგ ჟონგლიორივით ჰაერში ააბურთავა უზარმაზარი შოკოლადის ბურთულა, მერე ფისტაშკებით სავზე ქვაბში ჩააგდო, გააგორავ-გამოაგორავა, ბოლოს ასევე უზარმაზარ ვაფლში მოათავსა და ამ სანახაობით გაოგნებულს მომაწოდა ღიმილით.

აქაურ ბაზარში ხშირად ვიკარგებოდი საპნისა და სუნელების რიგებში, სანამ კარდამონიანი ყავის ყავისა და ზაფრანის სუნით არ გავიჟღინთებოდი ბოლომდე.

რატომღაც არ მეშინოდა დღისითა და ღამით მარტოდ-მარტოს ხეტიალი ამ მიხვეულ-მოხვეულ ლაბირინთებში, მიუხედავად იმისა, რომ ხალხის ყურადღებას მაინც ვიქცევდი.

აქ მოხვედრამდე არ მეგონა, რომ თურმე შეიძლება ომაელთა მეჩეთის გვერდით ანტიკვარიატის მაღაზიაში იჯდე, ჩაის სვამდე მუსულმან და ორ ბუსიტთან ერთად და ჭეშმარიტ ღმერთზე საუბრობდე.

და ყველაფერ ამას რომ თავი დავანებოთ, აქ არის ომაელთა მეჩეთი. ადგილი სადაც ყველაზე მეტად გეფიქრება ადამიანს და ამ დროს გიჩნდება სურვილი, რომ არც არაფერზე იფიქრო. ადგილი სადაც მუდამ უამრავი ხალხია, მაგრამ იმოდენა სივრცის შეგრძნებაა, რომ სუნთქავ. როგორც კი ფეხ ადგამ, მაშინვე გრძნობ რომ სხვა სამყაროში ხარ და დანარჩენი სხვა, მსოფლიო, ხალხი, ფიქრები, შეზღუდვები, ღელვები, ყველაფერი ეს მისი კარიბჭის მიღმა რჩება.

[You must be registered and logged in to see this image.]

აქ შეგიძლია საათობით იჯდე მარტო, გვერდით მჯდომმა კი უხმოდ მუჭში ჩაგიყაროს მზესუმზირა, ან თხილი, ან კიდევ ბავშვებმა კანფეტები მოგირბენინონ კისკისით და მერე ისევ უკან გაიქცნენ და შორიახლოს მჯდომ დედებს ამოეფარნონ..

აქ სალადინის საფლავთან ოჯახებით მოდიან და მუხლს იყრიან მოწიწებით, ცოტა მოშორებით კი იოანე ნათლისმცემლის თავს ცემენ თაყვანს გოდებით.

აქ შეიძლება ზედ მეჩეთში მოგვარდეს ვინმე შავთვალება არაბი, გამოგიცხადოს ერთი ნახვით შემიყვარდიო, მერე სურათი გადაგიღოს და ამაყად დასძინოს "მე ამას დედაჩემს ვაჩვენებ!"

#9

სირიაში წასვლამდე tripadvisor-ისა და lonelyplanet-ის ფორუმებზე ვპოსტავდი და ერთი იუზერი ძალიან დამეხმარა სასარგებლო რჩევებით. მერე აღმოვაჩინე რომ დამასკოში ჰოსტელიც ჰქონდა და გადავწყვიტე მასთან გავვჩერებულიყავი. საოცარი ადგილი იყო. ჩემთვის ეს პირველი ჰოსტელი იყო სადაც გავჩერებულვარ და ატმოსფერომ ნამდვილად "მომაჯადოვა". პირველად დავბინავდი ერთ კანადელთან და ახალ ზელანდიელ გოგონასთან ერთად ოთახში. მერე გავიცანი რაიმონდი -ჰოსტელის მეპატრონეც. საოცარი ადამიანი, დიდთან დიდი და პატარასთან პატარა. ასეთი სიცოცხლით სავსე და ხალისიანი კაცი მეორე არ შემხვედრია. როცა გაიგო, როგორ გადმოვკვეთე სირიის საზღვარი მარტომ, ასეთი ახსნა მოუძებნა ამ ფაქტს:"Georgia... Georgia.. Aaa! Shevardnadze! He was a clever guy!!" .

[You must be registered and logged in to see this image.]

რაიმონდის ჰოსტელი ზედ ქალაქის ისტორიულ გალავანზე იდგა. იმ გალავანზე, ბიბლიაში რომ არის თურმე ნახსენები.. კადრში რომ კიბე ჩანს ეს პირდაპირ ჰოსტელის აივნიდან არის ჩამოშვებული. ერთ საღამოს, რაიმონდმა გამოგვიცხადა ექსკურსიაზე უნდა წაგიყვანოთო. მკითხეს გარისკავ კიბით ჩასვლას თუ კარებით და ქუჩით ისარგებლებო. მეც რა თქმა უნდა თავი გამოვიდე და შვეული კიბით დავეშვი ქვემოთ, თუცა მიწაზე ფეხი დავდგი თუ არა, მაშინ შევამჩნიე ბოძი, თურმე უფრო მამაცები კიბის ნაცვლად ბოძით ეშვებიან ქვემოთ.

მე კი დიდი ჭკუით არასოდეს არ გამოვირჩეოდი, ჰოდა გადავწყვიტე გამეხსენებინა ბავშვობა, ჩემი ჩანთა და ფოტოაპარატი ბიჭს მივაჩეჩე, ბოძს ხელები შემოვაჭდე და ქვემოდან ზემოთ ავცოცდი... რატომღაც ჰოსტელის მთელი პერსონალი ისე გავაოცე, მთელი დარჩენილი დღეები ამ ამბავს მიხსენებდნენ.

იმ საღამოს ამიყვანეს მთაზე სადაც ლეგენდის თანახმად კაენმა აბელი მოკლა და საიდანაც მთელი დამასკო მოსჩანს განათებულ-გაბრწყინებული. პარადოქსია, მაგრამ სწორედ ამ ადგილს ირჩევენ თურმე თვითმკვლელობისათვის ყველაზე ხშირად. ალბათ არის რაღაც ესთეტიური და რომანტიულიც იმაში, რომ სწორედ ასეთია შენი ბოლო კადრი სიკვდილის წინ.

[You must be registered and logged in to see this image.]

#10
[You must be registered and logged in to see this image.]მეჩეთში გაცნობილ ორ გოგოსთან ერთად გავემართე მაალულაში. ეს პატარა სოფელი, მთის წვერზეა შეფენილი და მისი უნიკალურობისათვის მარტო ის ფაქტია საკმარისი, რომ იქ ხალხი ჯერ კიდევ საუბრობს არამეულ ენაზე (რაზეც ქრისტე საუბრობდა თავის დროზე).

მეორე დღეს უკვე უნდა დამეტოვებინა დამასკო და რაღაცნაირი შეგრძნება მქონდა, უკან მიმეჩქარებოდა. გოგოების ლაი-ლაიმაც ძალიან დამღალა, დავემშვიდობე და დანჯღეული 'მარშუტკით' დავბრუნდი უკან დამასკოში.

...

ომაელთა მეჩეთში სწორედ იმ დროს მივედი, როცა მოლა გულის განმგმირავი კივილით აცილებდა მზეს. მალე ჩამობნელდა კიდეც და დაცვამ ხალხის გამოდევნა დაიწყო ამ უზარმაზარი ეზოდან. მე იმ იმედით, რომ ღამის განათებით ერთ-ორ ფოტოს გადავღებდი, გამოსასვლელში ავიტუზე მორიდებით, თან ხელში კამერა უხერხულად მიჭირა, ეს მკაცრი დაცვა ისე მოერეკებოდა ამ ხალხს მეჩეთითან, რომ შემეშინდა.

ის იყო ხალხისგან სულ დაცარიელდა ეზო და მეც ერთი-ორი კადრი გავაჩხაკუნე, რომ უეცრად თავზე წამომადგა ეს უშველებელი ახმახი, მაგრამ ჩემს გაოცებას საზღვარი არ ჰქონდა, როცა ჩხუბის ნაცვლად მეგობრულად გამიღიმა და და ხელი მანიშნა შედი ეზოშიო. ვერ დავიჯერე, "შეიძლება შევიდე თქო" კითხვა გავუმეორე. კიო, თავი დამიქნია, შედიო..

სიხარულით შევფრინდი და ისტერიულად დავიწყე ფოტოების გადაღება. არ მომწონს არცერთი! მინდოდა ისეთი კადრი გადამეღო პოსტ-ქარდებზე რომ ატანენ ხოლმე. მაგრამ არ მაქვს შტატივი და მე კიდევ დღემდე ვერ ვისწავლე, როგორ გადავიღო ღამით კარგი ფოტოები. ვბრაზდები ჩემს თავზე!

[You must be registered and logged in to see this image.]

ამ ისტერიკაში კადრში ბავშვები შემომიხტნენ. გავბრაზდი, რა მაინც დამაინც ეხლა მოუნდათ, როცა წუთებს ვითვლი სანამ ეს ახმახი დაცვის კაცი გადაიფიქრებს და აქედან გამაძევებს! და ის იყო მთავარი მინარეტის გადაღებას ვაპირებდი, რომ ბავშვები ერთმანეთს დაედევნენ და ერთმა ზედ ცხვიწინ ჩამიქროლა. ჯანდაბა, ისევ გამიფუჭეს კადრი!

რამოდენიმე თვის შემდეგ სწორედ ეს კადრი National Geographic-მა მოახვედრა ახლო აღმოსავლეთის ალბომში, ვიცი დიდი გრანდიოზული მიღწვა არ არის, მაგრამ მე მაინც მეამაყება დღემდე..

[You must be registered and logged in to see this image.]

[You must be registered and logged in to see this link.]

#11

ღამე იყო დამასკო რომ დავტოვეთ და თურქეთის ქალაქ ანტაკიაში გავემართეთ. ვიცი, რომ იქ ავტოსადგურია და იქედან რამენაირად ტრაბზონამდე მოვხვდები, შემდეგ უკვე ბათუმამდე ჩაღწევასაც არაფერი არ უნდა. ავტობუსში ერთადერთი ქალი ვარ. ჩემს წინ მოხუცი სირიელი ზის და "აანისეს" - ქალიშვილოს მეძახის. ვცდილობ დავიძინო, მაგრამ არ მეძინება. მოხუცმა ყურძნის უზარმაზარი მტევანი მიწილადა, გამცილებელსაც შევებრალე და ქილა პეპსი მაჩუქა.

ანტაკიის სადგურში რომ მივედით დილის 3 საათი იქნებოდა. ყველა ჯიხური ჩაბნელებული ჩაკეტილი იყო. ერთი მორიგე მოლარე გავაღვიძე ბოლოს და ტრაბზონამდე ბილეთი ვიყიდე. თუმცა ავტობუსი მხოლოდ მეორე დრეს გადიოდა. ღამე აქ უნდა გავათენო! მიმოვიხედე, ერთ-ერთ 'სკამეიკაზე' ზურგჩანთაზე მწოლიარე ბიჭი დავინახე და მასთან ახლოს მივედი, ჩემი ჩანთა იქვე დავაგდე და მოვკალათდი. ბიჭს გაეღვიძა, სტუდენტი აღმოჩნდა იაპონიიდან, მეორე დღეს სირიაში აპირებდა გადასვლას. შემდეგ ჩემი მეგობარი მოხუციც შემოგვიერთდა, ჩანთიდან არაბული ყავით სავსე თერმოსი ამოიღო, მას სირიიდან გამოყოლებული ლავაში, მოხარშული კვერცხი და ყველიც მოაყოლა და მე და იაპონელი მიგვიწვია. ასე გემრიელად ცხოვრებაში არ მიჭამია არაფერი. ბოლოს თერმოსი შეინახა, დაგვემშვიდობა და გაუჩინარდა.

ღამე იაპონელის ფეხებთან გავათენე, ზურგჩანთაზე წამოწოლილმა, სახეზე ჩემი შარფი დავიფარე, რადგანაც თავზემოთ ანთებულ ნათურა თვალებში მეჭყიტებოდა. და მაშინ როცა გვედით სკამზე ვიღაც თურქ კაცებმა ბარაქიანი ხვრინვა ხვრივა ამოუშვეს, მე ძალიან ტკბილად ჩამეძინა.

მეორე დილით იაპონელი წავიდა სირიაში. დამშვიდობებისას დარჩენილი სირიული ფული და რუკები გავატანე. ჯერ თვალები გაუფართოვდა, არ ელოდა, მერე ისე გაიღიმა, იაპონელებს რომ არ სჩვევიათ.

...

ტრაბზონამდე მთელი 30 საათი ვიმგზავრე ავტობუსით. იქ უფრო პატარა ავტობუსში გადავჯექი და თურქულ ხოფამდე ჩავედი. იქაც მომიწია ტრანსპორტის ცვლილება და უკვე ტრადიციული ქართული მარშუტკით მოვადექი საზღვარს. აჭარელი მებაჟე შეცბა, როცა საბაჟოზე ზურგჩანთა აკიდებული, თმაგაწეწილი და სახეალეწილი გამოვცხადდი. ამხედ-დამხედა და პირდაპირ გულიდან აღმოხდა:

-სად იყავი კი მარა?!
-სირიაში!
-რა იყო მერე ფეხით მოდიხარ?!
-კი!-ვუპასუხე მე და სანამ გონზე მოეგებოდა ჩანთა შევაგდე სკანერში..